Kunst, politiek en censuur

Het betoog in Zomergasten van de theaterregisseur Johan Simons op 18 augustus 2013, ik heb het meer gehoord, Duitse cultuur bestaat uit een vorm van dialectiek of dialoog. Een kunstenaar is daar een serieus beroep en die neemt actief deel aan het publieke debat. Interessant. De Nederlandse cultuur daarentegen is ingebed in het poldermodel, in de consensus cultuur, commissies van deskundigen oordelen sturend over de toekenning van subsidies en eenmaal toegekend volgt nauwelijks follow-up. Ik spreek uit ervaring en alleen met betrekking tot de beeldende kunstsector en ik overdrijf for the sake of argument in een tegenstelling die bestaat uit een elite en het volk. Een geïsoleerde en gesubsidieerde kunstenaar ontstond, die nauwelijks voeling had met de culturele ontwikkeling en een (doorgaans door de elite zo beschouwde) platte, volkse cultuur floreert naast de elitaire inteelt kunst. Met tegelijk gelukkig grootse uitzonderingen zoals de poëtische Mark Manders (zie onder) en de solist Erik van Lieshout.

 

EmPéDé en stiften door een linkspoot

Ik vraag me af waar EmADé voor staat, ik geloof zo geschreven als het Engelse woord voor gek.

De afkorting is inderdaad MAD. Tegenwoordig bestaan tactische kernwapens, voor op het slagveld en om militaire doelen uit te schakelen en strategische kernwapens, die dienen om het algehele vermogen van de tegenstander om oorlog te voeren zoveel mogelijk te vernietigen. Die laatsten zijn geschikt om grote gebieden volledig te verwoesten. Brr. Deze wapens van de Koude Oorlog leiden tot het inzicht van de Mutual Assured Destruction, MAD.

Ongelofelijk, hoe weet jij dat allemaal?

Ik zocht iets uit over het verschil tussen tactiek en strategie.

Eigenlijk is het gezeur, het volgende stuk over kunst in de openbare ruimte, maar soms moet het even, want het zet de bakens voor discussie uit.

Een doorlopende ergernis is de kunstenmaker die een vuilstortplaats, een verkeersrotonde of een bouwwerk op leukt, die in plaats van onthult dus verhult. Ik wantrouw deze soort. Mijn stelling (voor kritiek vatbaar) is even radicaal als simpel, de openbare ruimte moet leger, niet voller. Het zou aangenaam rustig zijn als bijvoorbeeld alle tekst uit het zicht was verdwenen, door alle reclame uitingen uit de stad voor een week weg te halen. Leeg als op de werken van Giorgio de Chiroco, The Enigma of the Day uit 1914. Vrede op aarde.

Een kus?

Geen beroemdste kus, maar wel van een beroemde kunstenaar, Pablo Picasso (1881-1973), The Kiss uit 1969. Wat is het beroemdste beeld van dekus?

De mentaliteit van falen

Het is pedante tegeltjes wijsheid, maar voor het falen uit is het streven noodzakelijk en oefening baart kunde. Dat laatste blijkt bij de uitvoering van een drievoudig vluchtelement door turner Epke Zonderland (1986) op de Olympische spelen. In zijn streven geslaagd en zonder faalangst uitgevoerd. Zijn grensverleggend gedrag is terecht beloond, hij is een voorbeeld van durf en doorzettingsvermogen.

Gothic

Gotiek en Gothic lijken in elkaar verward geraakte begrippen.
Het kunsthistorische tijdperk Gotiek uit de middeleeuwen en de actuele subcultuur Gothic zijn chronologisch vele eeuwen van elkaar gescheiden en als begrippen compleet onvergelijkbaar, maar sferisch blijken zij merkwaardig overlappend. Gothic en de Gotiek blijken vooral in het geloof en de verbeelding van het duistere, de dood en de hel verwantschap te hebben. Is het een misvatting of is een bron van Gothic de oorspronkelijke Gotiek en waarlangs loopt het mogelijke spoor in de verbeelding?

Marcel Duchamp en Gothic?

De merkwaardige mix van de actuele subcultuur Gothic, Marcel Duchamp (1878-1968) en de oorspronkelijke middeleeuwse gotiek lijkt op de waarneming van kinderen die spelen met een ridder te paard die een dinosaurus bevecht. Het kan chronologisch niet, maar het gebeurt toch. De term gotisch verwijst tot halverwege de achttiende eeuw naar barbaars en middeleeuws. Daar komt vanaf dan de connotatie van bovennatuurlijk bij. In de bouwstijl van de neogotiek, ook welGothic revival ontstaan zelfs ‘nieuwe’ ruïnes. De gothic novel uit die tijd speelt zich veelal af in een vervallen middeleeuws decor en is vervuld van bijgeloof. Een belangrijk aspect in het horror genre, de gothic novel is shapeshifting. Die lichamelijke transformatie is nadrukkelijk in mythologie, in folklore en in sprookjes aanwezig. De transformatie kent een shamanistische bron en het is verwant aan de mythe van de minotaurus, het monster. De transformatie is zichtbaar bij Dr. Jekyll en Mr. Hyde, de vampier, Dracula. In de weerwolf en bij Frankensteins monster. Bij Superman, The Fanatastic Four en The Beauty and the Beast. Enzovoort.

Fout beeld


Een voorbeeld van het ‘foute’ beeld zou het werk ‘The Rescue’ (1837–1850) van Horatio Greenough (1805-1852) kunnen zijn. ‘The Rescue’ oftewel ‘de redding’ was een grote marmeren beeldengroep ontworpen voor de oostelijke façade van het United States Capitol gebouw in Washington, waar het stond van 1853 tot in 1958 toen het na aanhoudende controverse is weggehaald, officieel vanwege de toenmalige uitbreiding van het Capitol. 

Heks

Vergiffenis.

Misschien bewonderde ik de boze heks als de mooie pleegmoeder van sneeuwwitje vooral om het duistere van de kleuren, paars, bloedrood en donkerblauw, het heeft nog immer een wonderlijk aantrekkelijke werking. Die donkere macht sprak mij aan. De koningin van de nacht, de onaantastbare schoonheid, gevaarlijk.
Macht, is die naïeve identificatie vreemd?
Is het fout?
Zag ik niet dat ze ‘wicked’, slecht en boosaardig was?