Het is donderdag 10 oktober 2013 als we vertrekken om 11:49 uur vanuit Leiden met de weersvoorspelling van buien en regen. De beeldhouwer Izaak Zwartjes (Leiden, 1974) is enigszins verlaat. Paul Bouter (Leiden, 1961) de handlanger van Izaak rijdt en ik zit achterin. Izaak discussieert kort met Paul over de aankoop van een camera bij de Kijkshop om filmpjes mee te kunnen maken. Maar ons doel deze dag is de Rivierdijk in het Botlekgebied want daar zijn scheepswerven en oud schroothandelaren gevestigd, dus de Kijkshop slaan we over. We zoeken materiaal voor een Systeempomp, de installatie die Izaak samen met Paul gaat bouwen. Wat een Sa 1. Generator Systempump is, zal te zien zijn in Nest, Den Haag.

Izaak verteld over een beeld van een hoofd met uitwendige hersenen.

Later wordt er serieus gesproken over de Systeempomp. Over de sokkel van het ding, die in beton gegoten moet worden en gedeeltelijk ontkist om het geheel vervolgens vol te kunnen storten met mest. Izaak wil blokken maken van leem, mest en stro samen geperst. Pure krachtstof, hij wil zelf turf maken. Maar turf is tijd en extreme druk en inklinken, een proces van eeuwen.

Langs de snelweg zijn roofvogels in de bomen te zien, het zijn aaseters. Izaak zegt dat de buizerds op de aangereden dieren afkomen om dan zelf te worden aangereden tijdens het eten van het lijk.

Paul die onderhand stuurt leest een mail voor die hij verzond naar het Spoorwegmuseum in verband met het mogelijke lenen van een motor en onderdelen. Izaak is kritisch over de mail, maar die is al verstuurd. In Rotjeknor staan we plotseling in de file bij de Van Brienenoordbrug. Uiteindelijk rijden we voorbij een ongeluk. Paul vind dat de bloedsporen duidelijk zichtbaar moeten zijn, want voor een dood iemand wil je wel een kwartier in de file staan. Hum. Als we een verkeersplein rond rijden zegt Paul dat de waterpoel die vaak in de restruimte van zo’n verkeersplein zit verplicht wordt aangelegd. Het verloren gaan bij de aanleg van wegen van sloten en plassen wordt gecompenseerd in oppervlakte water bij verkeerspleinen. Kijk, dat is kennis. We nemen de afslag Hardinxveld-Giesendam.

Het eerste bedrijf wat we bezoeken heet Dalm Oude Metalen en is gevestigd in een grote loods aan de rivier. We parkeren in een hoek van het lege terrein, stappen uit en Izaak en ik lopen de enorme hal binnen. Een machine met een schaar hapt stukjes metaal van de vloer en ordent deze in hopen. De bedienende machinist laat ons pirouettes zien van de cabine en de schaar draait eveneens sierlijk rond in de lucht om vervolgens te gooien met brokjes metaal. De man stapt dan uit we stellen ons voor. Na een korte uitleg van Paul van onze reden van aanwezigheid lopen we gezamenlijk de hal door, het metaal is in immense hopen gesorteerd in een betonnen bak die over de gehele ruimte doorloopt. Enkele stukken metaal interesseren Izaak. In de buurt zou een failliete werf binnenkort uitverkoop van inventaris doen, de man zegt toe terug te bellen met informatie.

Foto genomen twee weken later. Transport van materiaal voor de SA 1. Generator Systempump uit Haarlem, 24 oktober 2013.

Het volgende bedrijf waar we binnen vallen is gespecialiseerd in houtverwerkingsmachines. Een volledige transportband van een fabriek ligt opgeslagen buiten op het terrein. Izaak toont beelden van hetgeen we zoeken aan de directeur en die ontdooit vrij snel en toont ons allerlei opties, tegelijkertijd meedenkend en suggererend. Op het grasveld voor het bedrijf staat een ZoefZoef uit de negentiende eeuw. Die zaagmachine heeft een voorwereldlijke uitstraling met een houten arm.

We rijden via Alblasserwaard door de polders en via Groot-Ammers langs de Lek. Overal is bedrijvigheid maar tegelijk keurig opgeruimde bedrijventerreinen. Paul suggereert dat een tractor zonder wielen abnormaal, geamputeerd genoeg is om een Systeempomp te zijn, maar Izaak reageert niet.

We nemen de veerpont bij Bergambacht-Streefkerk, maar een doodlopende weg langs de dijk die opgehoogd wordt doet ons terugkeren op onze schreden.

Honger, in snackbar Den Uyl eten Izaak en Paul kroketten en kaassoufflés. We rijden in de richting van Gouda en zoeken de snelweg op met de TomTom. Bij Bodegraven draaien we de snelweg op.

16:08 uur. We rijden op de N11 richting Leiden. Izaak vraagt zich hardop af naar aanleiding van een aantal windturbines langs de weg hoe het zou zijn vastgebonden aan één van de wieken van de windmolen. Hoe lang hou je dat vol? Paul begint over steniging en de duur van de marteling als deel van de straf voor verkrachters en moordenaars.

We naderen nu Leiden. Op een braakliggend terrein, met aan de overkant een oude boerderij gelegen weet Paul nog een bruikbare pomp te staan. We banjeren wat rond in het onkruid en de brandnetels. De grond is drassig. Ik sta het dichtst bij de weg, als een vrouw uit de boerderij tevoorschijn komt. Het begint te regenen. De vrouw is duidelijk geïrriteerd en ik blijf vaag over onze intenties en roep Izaak en Paul erbij om uitleg te geven. Als ik in het gesprek uiteindelijk in haar herinnering breng het werk van de bielzen op de Hooigracht en het nest aan de Meelfabriek is het ijs gebroken. Kunstenaars. Izaak neemt foto’s van de gierkar en de pomp. De gierkar zou wel eens te groot kunnen zijn voor de ingang bij Nest. Er liggen enkele hondendrollen in het hoge gras, Izaak merkt daar later over op hoe die kunnen stinken als je er per ongeluk in stapt. Ik zeg dat het vreemd is dat als je dat expres doet er geen geur vrij komt. Paul beweert dat de geur vooral vrijkomt door de ventilatie onderin bij de voeten in de auto. Hij parkeert op de plaats van de beheerder van het bedrijvengebouw op de Haagweg 4 in Leiden, te weten Flip. We zijn thuis.

Eerder suggereerde ik aan Izaak een schuilplaats te maken voor Volkert van der G., die zijn straf heeft uitgezeten en nu ernstig gevaar loopt in de openbare ruimte.

 

Allart Lakke, 11 oktober 2013.

 

Folkert van der G. is zeker welkom , maar ik maak mijn werk niet als een schuilplaats voor Folkert van der G..

 

Quote Izaak Zwartjes 23 oktober.

Voorbereidingen. Het lassen aan de Pers die blokken brandstof moet persen, 7 november 2013, Leiden. Fotografie Andor Kranenburg.

Het verplaatsten van een zes meter lange, stalen H-bint tijdens de opbouw in Nest, Den Haag, 21 november 2013.