Osip Mandelstam (1891-1938)


De Russische dichter Osip Mandelstam (1891-1938) dichtte in 1912 over het hergebruik van de groen marmeren zuilen uit Efeze in de Hagia Sophia in Istanbul:

Voor eeuwig ’t voorbeeld van Justianus
die honderdzeven zuilen stal – een roof
met hulp van de Efezische Diana –
voor goden van een onbekend geloof.

Osip Mandelstam duidt de verandering van pantheon, van de romeinse Diana oftewel de oudere Artemis naar keizer Justianus en het christendom. Het blijkt dat het prozaïsch gesleep met bouwmateriaal, feitelijk een overgang van geloof en cultuur markeert.
Mandelstam overdrijft dichterlijk het geroofde aantal, het moet zijn acht  zuilen.

Overigens heb ik niet moedwillig in de cartografie zijn naam Osip in Ossip omgezet. Het is veroorzaakt door de slotzin ‘Ou, si peu’ van uit een Franse reklame voor mannenparfum. De slogan luidde:
l’ Homme qui doit rien faire pour plaire,
Ou, si peu.
De man die niets hoeft te doen om te plezieren.
Of zo weinig.
Ou, si peu, uitgesproken als Ossipeu.
Oftewel Ossip, die met de voordracht van één gedicht zijn eigen dood veroorzaakte, omdat hij Stalin hekelend kakkerlakken snor noemde.
Zo weinig met een vernietigende uitwerking, namelijk censuur, werk verbod, verbanning en de uiteindelijke destructie van de bron, de dood van de dichter.
Bezie de macht van het zuivere woord.
Ou, si peu.

Aya Sophia fase,
Mata Hari haar Taj Mahal.

Meeuwen zwenken rechte hoeken
en leggen krijsend uit waarom.

Allart Lakke, juni 2011.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *