Carel Fabritius (Amsterdam 1622 – Delft 1654) schilderde in 1654 een vogeltje. Over dit beroemde paneeltje in het Engels bekend als ’The goldfinch’ uit de collectie van het Mauritshuis is veel gepubliceerd en het is een begrijpelijkerwijs populaire postkaart afbeelding. Het galante vogeltje zit op een speciaal geconstrueerd sokkeltje, vaalblauw gekleurd. Het puttertje kijkt ons schalks aan. Het heeft een rode bef rond de snavel en opvallende, gele vleugel veren. Er is geen kooi, maar een kettinkje loopt van de rechterpoot naar de bovenste van twee halve houten ringen die om het sokkeltje heen in de wand verdwijnen. Het vogeltje zit vastgeklonken. Het is klein dierenleed.
Een intiem beeld, uiterst bescheiden en inhoudelijk ijzersterk. Tweehonderdvijftig jaar geleden geschilderd door Fabritius.

Johan Scherft (Leiden, 1970) heeft de hierboven beschreven icoon uit de vaderlandse schilderkunst verrassend verwerkt, driedimensionaal gekopieerd feitelijk. Het vogeltje ‘The Goldfinch’ is naar perfectie strevend zorgvuldig in papier nagemaakt. Eerst is het lichaam in verwerkbare delen op de computer gedemonteerd en vervolgens in aquarel en gouache schildering van de juiste veder tooi voorzien. Een computer getekende bouwplaat ontstond met daarop onder meer het te verlijmen snaveltje en de klauwtjes. Ook het sokkeltje werd nagebootst. Eenmaal geconstrueerd naar werkelijke grootte lijkt het vogeltje natuurgetrouw en ook de positie van het vogeltje is als op het schilderij.
Het enige wat echt is, naast het precisiewerk om het vogeltje driedimensionaal te reconstrueren uit de bouwplaat, is het metalen kettinkje. Het vogeltje zit opnieuw vastgeklonken. Het is klein papieren leed.
Een intiem beeld, uiterst bescheiden en inhoudelijk ijzersterk. In 2008 vervaardigd door Scherft.

De omkering van schilderij naar papieren model is een ronduit verrassende ingreep. Tot nu toe kopieerde Johan Scherft zijn eigen papieren modellen en maquettes naar schilderkunst, nu is de werkwijze gekanteld. Het afgeleide model van Johan Scherft is ogenschijnlijk helderder geformuleerd als het origineel. Het vogeltje lijkt zo bevrijd uit het schilderij van Fabritius. Het puttertje is een bouwplaat voor de liefhebber en kunst voor de verzamelaar.

Zie ook www.johanscherft.nl

Allart Lakke, Leiden, september 2008.