Ik zie het Asch Experiment over groep conformity, 37% zal het verkeerde antwoord geven om bij de groepsmening aangesloten te blijven. De mens als social creature. Concensus.
Een leugentje om bestwil. Instinctief gedrag.

Het Stanford Prison experiment.
Wikipedia; ‘Studenten werden willekeurig in twee groepen opgesplitst: een gevangenengroep en een bewakersgroep. Na korte tijd begonnen de studenten zich naar hun rol te gedragen; gevangenen werden onderdanig, en bewakers kwamen in de verleiding om hun macht te misbruiken.’
En ‘een spraakmakend sociaal-psychologisch experiment, dat in 1971 werd uitgevoerd in de kelders van de Universiteit van Stanford. Het experiment was opgezet door Philip Zimbardo.’
Youtube The 1971 Stanford Prison Experiment.

De macht van het uniform of het gevangenisnummer en de kracht van anonimiteit.
De kompelarij van het Officium Censorum werkte zo. Hoe geleidelijk is de overgang van rol naar reëel?
Tegelijkertijd moet de implicatie niet overdreven worden, hoewel getuigenissen van de kampen hetzelfde tragische resultaat beschrijven.
In het Stanford experiment is de van tevoren gestelde duur van belang, die termijn zou twee weken bedragen, maar het on-ethische en uit  de hand gelopen experiment duurde uiteindelijk slechts zes dagen.
Ook wordt een tweetal gevangenen ‘vrij’ gelaten. Een machtsstrijd ontwikkelde zich onmiddelijk, vanwege de ‘spel’situatie. Grenzen moesten worden ingesteld, verzet werd gebroken. Het ontaarde in de fysieke onderdrukking van de gevangenen, die slachtoffers werden van het sadisme van de bewakers.
De condities bepalen ons gedrag is de stelling. Nature-nurture.

Of condities beperken ons gedrag?

Honger is vooral het ontbreken van voedsel, de afwezigheid van eten. Dus zolang in de winkels voedsel aanwezig is, is honger oplosbaar. Als je echt honger hebt ga je eten stelen. Pas door het ontbreken van voedsel, door fysieke ontbering ontstaat reële honger.
Zoiets is ook aan de gang met vrijheid en vrijheidsberoving.
Een vorm van straf. Terecht of onterecht? Vrijwillig/onvrijwillig.
Gevangenschap voor onbepaalde tijd is verschrikkelijk.

De transformatie in uniform en het door de bewakers vertoonde gedrag is duidelijk degeneratief in het Stanford Prison experiment. Dierlijk gedrag. Instinctief. Het afglijden naar sadisme, gevoelloos en zonder empathie voor het slachtoffer. Ontcultivering. Verbrutisering.
Andersom transformeren is beduidend minder makkelijk. Het vergt van het individu afwijkend gedrag. Deviant aan de mores of normen, de hoogleraar sociale psychologie Zimbardo noemt dat heldendom.
Hij spreekt over een cultuur die helden verheerlijkt.
Een bemerking over het cultiveren, de uitdrukking is ‘it takes three generations to make a gentleman, maar eenmaal in uniform is het beest onmiddelijk weer los.
Hoe te ontsnappen aan Stanford Prison?

Ik ben de pelgrim van de wil, wees een held!

Allart Lakke, 2010.