De wind waait onrustig en het is te warm. Het KNMI verwacht een heftig onweder, het geeft een Weeralarm af. De luchtdruk. Mensen geloven dat dat van invloed op hen is, dat kinderen en dieren instinctief op een aankomende storm reageren. Het wordt voorvoeld in eksterogen.
Een onweer kondigt zich aan, maar niet op een paranormale wijze. Blijkbaar is de voorspelling ervan niet zo ingewikkeld. Het gaat met vlagen hard waaien, ruisend door de takken, de beesten worden stil. Vogels zoeken een schuilplaats. Wolkenpartijen trekken snel langs de einder, de lucht betrekt. Het zijn de tekens aan de wand. 

Als we werkelijk in staat zouden zijn iets wat in de toekomst plaats gaat vinden al van tevoren waar te nemen, dan geldt dat omgekeerd ook voor waarnemingen in het verleden. We zouden dan het besmette verleden van een plek als Auschwitz kunnen waarnemen. Psychic dus. Maar dat kan de mens helaas niet. Inlevingsvermogen wordt verward met een voorspellende gave.
‘Ik krijg wat door, is het ene die en die…?’ Waarom moet zulke charlatans überhaupt vragen stellen. Alsof er ruis op de verbinding zit. De psychics grossieren in onduidelijk voorspellingen. Ik heb effectief ooit de voorspellingen van Nostradamus geprobeerd te lezen. Merkwaardige en onsamenhangende tekst.
Een openbaring daarentegen is per definitie iets helder en klaar. Het complete visioen.
Daarmee is niet gezegd dat dat visioen even gemakkelijk overdrachtelijk is, het wordt immers een herinnering.
Een herinnering zoals aan een droom, die onmiddellijk bij het ontwaken wegzakt en verdwijnt, mits die actief wordt herinnert of opgeschreven. En zelfs dan blijkt taal ontoereikend, de beelden onvolledig.

Toch is een plek geladen, met herinnering en sporen. Die sporen of herinneringen kunnen ultra mince zijn, de term die de gewaarwording van een hele kleine sensatie beschrijft. De waarneming van een archeoloog van hetzelfde landschap verschilt van die van de schilder. De lading verschilt van hetzelfde landschap.
Onze zintuiglijke indrukken gaan door filters die informatie ordenen. Een open deur, blijkbaar is in onze waarneming niet alles bewust. Desondanks moeten we oordelen, voortdurend. Vandaar dat de we op ons ‘gevoel’ afgaan dus maar. Gutfeeling. Intuïtie.
Hoe is het mogelijk zonder iemand ooit eerder ontmoet te hebben aan te voelen dat diegene crimineel is  van karakter. Het is mogelijk, maar het lijkt mij een vooroordeel. Maar goed, er is om een mens heen een sfeer, een fluïdum, een som der delen.
En het enge wordt door die sfeer bepaald. Sfeer, dat is het uit verschillende zintuiglijke waarnemingen samengestelde van een ervaring. Sfeer is als het decor.

In een situatie die men voor het eerst ondergaat, een vorm van initiatie, kan men niet anders dan op gevoel afgaan. Ervaring ontbreekt immers. Maar zijn er geen onderbewuste herinneringen, een collectief geheugen, of geen overpeinzingen vooraf? Gedeeltelijk wel natuurlijk.
Er is overigens lef voor nodig om de grens over te gaan. Initiatie is een verplichting soms.
Initiatie beperkt tot de handeling waarbij men vanuit een vrije keus een grens overgaat.
Schilderen is een vorm van initiatie?
Kan het eerste schilderij direct subliem zijn? Nee, zeer onwaarschijnlijk. De toekomst is het onbekende, een handeling verrichten waarvan de uitkomst onbekend is, onvoorspelbaar. Zoiets als het schilderen door Jackson Pollock, the dripper of als koffiedik kijken, darmen schouwen om de toekomst te voorspellen. Een visioen oproepen, een openbaring. Een kunstenaar is bij uitstek iemand waarvan veronderstelt wordt, dat die zich begeeft in het onbekende. Door uitzonderlijk gedrag, creatief. Het onbekende wordt ge-exploreert, als door een gang of tocht. De kunstenmaker ontwikkelt daardoor kennis en ideeën, omgezet in werk, dat als een verslag van diens ervaring is. Een aap daarentegen, die eveneens onvoorspelbaar handelt, kan niet schilderen. Voor die aap is elk schilderij eigenlijk het eerste, er is noch herinnering noch vaardigheid die zich ontwikkelt. En juist die vaardigheid in techniek en lef om steeds verder te reizen zijn noodzakelijk om de reis inhoudelijk interessant en overdrachtelijk te maken, beide ontbreken de aap. Natuurlijk is er schilderkunst als van door een aap geschilderd, maar die verschilt er volkomen van door de bewuste intentie.
Is de oorsprong van creativiteit onmeetbaar? Spelgedrag, regels overtredend. Een goede kunstenaar zal controle hebben over die reis. Door reflectie en ervaring wordt het onbekende eigen gemaakt, ontsloten, veroverd en geopenbaard in het werk van de kunstenmaker. Een andere wereld.
Een volkomen ander aspect is die overdrachtelijkheid in de werkelijkheid tot het publiek te brengen. Dat ligt pas in het vervolg van het werk.

Voelen we het onweer naderen? Ja, maar door het ondergaan van het complex van tekens aan de wand, niet met één specifiek zintuig. Door die verwarring lijkt het op een onbestemd voorgevoel. En vandaag veroorzaakte het KNMI Weeralarm de voorgevoelens.

Allart Lakke, 20/21 augustus.