De minimale condities voor overleving. De maximale condities voor overleving. En de idioot, de dwaas, de clown, de zot, de nar, de gek, de geestesgestoorde, de krankzinnige, de psychoot.
Eenieder van ons lijkt een mix.
Maar ook de beide extremen zijn zichtbaar en daartussen is onze absurditeit gesitueerd.
De ‘Muselmann’ als minimal survivor tegenover de maximal survivor, ooit in Lagerslang de ‘Prominenz’.

Muselmann. German term meaning “Muslim,” widely used by concentration camp prisoners to refer to inmates who were on the verge of death from starvation, exhaustion, and despair. A person who had reached the Muselman stage had little, if any, chance for survival and usually died within weeks. The origin of the term is unclear.

Lagerprominent / Lagerprominenz. An inmate who had a good job. Upper  class. Kampprominent. about 1-2% of the inmates (camp senior, block senior, prisoner’s doctors etc…) were almost only German prisoners who nearly possessed unlimited power against the subordinated inmates.
Maximal survivor betekent leven in overvloed. Ongekende weelde. Het zijn tegenwoordig de miljardairs, bijvoorbeeld de oligarch Roman Abramovich. Het motor jacht Eclipse met 163.5 meter lengte is gebouwd voor de Rus Abramovich, die ook de voetbalclub Chelsea bezit. Het is het grootste private jacht ter wereld sinds haar lancering in 2009. Met een kostprijs van over de 700 miljoen dollar en met een bemanning van 60 koppen is de Eclipse een uitzonderlijk superjacht. Zie ‘BBB’ en ‘Obsceen rijk’ onder De maat der dingen.

 
De minimal survivors zijn bijvoorbeeld de mensen die op de afvalhopen leven aan de rand van stedelijke agglomeraties. De nomade en de monade, zoals Primo Levi het beschreef. De zwerver, de dakloze, de arme, de verschoppeling, de wees, de eenzame.
Tussen die uitersten is de consument, de burger gesitueerd. De absurde survivor, die zich de ogen sluit voor beide extremen.

Heavenly or hellish or absurd.
Hemels, hels of absurd.

Kunst is non-offensive, offensive of absurd.

Bijvoorbeeld non-offensive in de intieme stillevens van Giorgo Morandi (1890-1964).

Offensive, schandelijk in een biddende, geknielde Nazi-dictator, HIM uit 2001 van Maurizio Cattelan (1960), opgesteld in het Haus der Kunst, Munchen.

En absurd in de Fountain, het urinoir, uit 1917 van Marcel Duchamp (1887-1968).
Beelden kunnen veranderen van context. Ooit was Fountain offensive. Hemels, hels of absurd, die invulling van de categorieën is natuurlijk niet gefixeerd, maar vloeibaar. Hemel en hel zijn plaatsen verwant met het mythische, religieuze en bijbelse.
In essentie een andere wereld. De getuigenissen zijn velerlei.
Is de status van de minimal survivor zoals in het geval van de Muselmann hetzelfde als het verblijf in de hel?

Tot welk punt is de mens menselijk, vraagt Primo Levi zich af in ‘Is dit een mens’, ‘Se questo è un uomo’ uit 1947. Die vraag geldt voor de onderdrukkers en de onderdrukten.

De reis die de koffer ‘Minimal survivor-Memento Hominem’ veroorzaakte is later verwerkt in de cartografie op www.allartlakke.nl. De reis door een mythisch landschap.

Eind zomer 1990 ontstond in aanloop de Eerste Golfoorlog, na de inval van Irak in buurland Koeweit op 2 augustus 1990. De zender CNN draaide op volle toeren om de oorlogshetze te stimuleren. Een gestage ‘build up’ van zes maanden volgde. Ik paralyseerde van angst. Absurd. Als ik alleen een koffer zou mee kunnen nemen, wat is minimaal nodig om te overleven? Wat is de inhoud van de bult van Kokopilau? Het zaad, de creativiteit en cultuur. Een fluit meenemen dus.
Men overdreef consequent de macht van de dictator Saddam Hoessein. Op 16 januari 1991 begon operatie Desert Storm. De angst was dat Irak raketten met chemische wapens op Israël zou afvuren. Alle oliebronnen zouden in brand worden gestoken en de woestijn zou in de lucht vliegen. Een tankslag zou plaats vinden ter grootte van die van Kursk in 1943. De gevreesde Iraakse Republikeinse Garde zou een uiterst geduchte vijand zijn. Heel veel propaganda. Op de Snelweg des Doods stierven duizenden manschappen van het verslagen terugtrekkende Iraakse leger.
Gedurende die periode en ingegeven door de apocalyptische propaganda werkte ik aan het concept ‘minimal survivor’. Ik stelde me voor wat absoluut noodzakelijk zou zijn in de omstandigheden van schaarste en gebrek, die zou ontstaan tijdens de ineenstorting van het westerse beschavingsmodel.
Grond, zaden en een bron. Wat nog?
Het zou een merkwaardig allegaartje worden van soms duidelijk essentiële dingen, een kompas, naald en draad, maar ook een zwenkwiel en een rol aluminiumfolie.
Bedenk, die inhoud van de koffer wordt beperkt door de koffer zelf in het formaat. Daarnaast zijn een aantal voorwerpen reëel of functioneel en andere symbolisch opgevat. Ik wilde het beeld van een minimal survivor vatten, de noodzakelijke vaardigheden en kennis en de ‘tools’. En indien mogelijk het minimum aan cultuur, een fluit.
De term ‘memento hominem’ dook op in een boek dat zich afspeelde ten tijde van de Franse revolutie. Het verhaal beschreef een automaton die onder meer naar de Keizer kon salueren of ‘Vive l’Empereur” kon roepen en die voor dat vergrijp destijds moest worden onthoofd.
Het ‘memento hominem’ of ‘herdenk de mens’ eind zeventiende eeuw bestond traditioneel uit een koffer, waarin objecten met een speciale betekenis oftewel iemand zijn leven in samen brengt.  Juist die identiteit speelt een belangrijke rol in de keuze van de voorwerpen en het begrip daarvan.
Die traditie van de memento hominem leek een geschikte vorm voor mijn ‘minimal survivor’. Het verschil met de traditie zit in de beslissing het memento hominem niet aan mij persoonlijk op te dragen, maar het in mijn rol als minimal survivor samen te stellen. Een vorm van minimal survivor juist binnen de grens van het menselijke van Primo Levi. Kokopilau-achtig en diens stempel hoort dan ook thuis in de koffer. De positie van de vrijgezel, de jongeling, de ‘wanderer’, de reiziger, is die van Kokopilau.
Zie ook ‘Kokopelli of Kokopilau, ‘a mudhead’‘ onder Kokopilau.

Zou ik kunnen duiden wat de objecten willen betekenen? Het zou omslachtig blijken. De bijlage, de lijst van objecten is vooralsnog niet voor handen. Ik zou de koffer opnieuw moeten uitpakken. Het ding is een voorbeeld, een oefening. Een extreme ordening. Het uit elkaar nemen van die ordening vereist kundigheid en ten alle tijde het inzicht en de noodzaak het proces omkeerbaar te houden. Die handeling is essentieel bij het bedenken wat de betekenis is van de inhoud.
Titel werk (nickname): Minimal survivor – Memento Hominem
Beschrijving: Blauwe koffer met inhoud (zie bijlage)
Formaat:
Materiaal: (zie bijlage)
Jaartal: < 1961
Verzekeringswaarde: fl. 7.778,–
Exposities:
‘Symposium’, Brugge 1992
‘Aktuele Kunstmarkt’, Brussel 1993
‘het werk 1991-1993’, Leuven 1993
‘Art Hotel’, Amsterdam 1994
‘Milan Kunc – Allart Lakke’, Leiden 1994
‘4 Niederländer’, Stuttgart 1994
‘DWARS moment’ Leiden 1996
Documentatie: Catalogus ‘Symposium’, Brugge 1992
Gut Gutter Guts, 2000
In het bezit van: Allart Lakke
Bijzonderheden: Wordt niet verkocht.

Minimal Survivor. Diegene die onder extreme en minimale omstandigheden overleeft oftewel de monade. Is gelijk aan de Hopi-god Kokopilau. Invalide, gebocheld met een horrelvoet en een knapzak, de bochel, met de essentie, namelijk het zaad / krachtstof / de creatieve geest erin. Een Trickstergod. Inuitcultuur. Voorbeelden; Primo Levi, Osip Mandelstam, Wieslaw Kielar, Adolf Wölfli.
Verbanning, uitstoting, sociaal dood.
Werk Minimal Survivor van idem nickname, koffer van 1991.
Zie Kokopilau, Monade en Puntmuts.

Monade. Ondeelbaar bestanddeel van stof of geest. Vergelijk Anima of ziel. Term door Primo Levi gebruikt voor de beschrijving van de status van de Haftling. Een transformatie. Monade is voorbij de nomade. Bezitsloze, bezit van het kamp. De monade leeft gedwongen als de Minimal Survivor, gelijk aan de Hopi-god Kokopilau. Invalide met een horrelvoet en een bochel, met de essentie, namelijk het zaad/procreatie erin.
Monade wordt Getuige. Bron. Profetie.

Allart Lakke, 2012.