Het Westerse beeld van de smid is oorspronkelijk mede ontstaan via de Romeinse god Vulcanus uit de Griekse god Hephaistos, een lamme smid, die onder in de vulkaan werkt. De Romeinse Vulcanus werkt bijvoorbeeld onder de Etna waar Cyclopen zijn dienaren zijn. Hij is kundig in het smelten en smeden van materie in het vuur. De god van het vuur, Hephaistos vervaardigt magische wapens, zwaarden, speren en schilden, een betoverd net en bewegend meubilair voor de Goden op de Olympus.
Hephaistos is daarmee de incarnatie van de eerste kunstenaar, de uitvinder.
Hij is lelijk en een mankepoot als Kokopilau, die een bult en een horrelvoet zou hebben. De lelijke Hephaistos wordt bij zijn geboorte door een ontstelde Zeus van de Olympus afgesmeten. Zo geraakt hij lam en trouwt met Aphrodite, de schoonheid, omdat de andere goden haar elkaar misgunnen en het was Aphrodite, die hem vervolgens bedriegt met Ares, de god van de oorlog.
Uit antropologisch onderzoek blijkt dat de smid vroeger expres lam gemaakt werd om te voorkomen dat hij de gemeenschap zou verlaten. De kennis en kunde van de smid was van vitaal belang.
Het beeld van die vulkanische smidse van Hephaistos transformeerde in het industriële tijdperk tot de hoogovens en de staalindustrie. Staalmagnaten ontstonden als Krupp en Thyssen in Duitsland of in de V.S. Carnegie, eind 19e eeuw het grootste staalbedrijf ter wereld en in 1901 opgegaan in U.S. Steel. Die schaalvergroting lijkt inherent.
Sinds wanneer wil het vuur zich verenigen?
Zijn de hoogovens zoals Hephaistos mank of lam?
Gaat de industrie permanent gebukt onder een zware schuldenlast, hoge risico’s en enorme investeringen? Het is een geschiedenis van voortdurend grotere overnames. Het vuur is nooit gedoofd sinds Hephaistos. Met als gevolg een continu centraliserend effect en het ontstaan van de Staalreuzen.
Zoals de Tata Group, die Corus Group opslorpte, die op haar beurt onze Koninklijke Hoogovens had opgeslorpt. Of het Japanse Nippon Steel. De Shanghai Baosteel Group en de Shagang Group in China. ArcelorMittal is overigens momenteel ‘s werelds grootste staalproducent, in handen van Indiase billionair Lakshmi Mittal. Arcelor levert een productie van 109,7 miljoen ton staal per jaar uit immense ovens.
En soms is zo’n Staalreus kortstondig bereid een kunstenmaker hulp te verlenen, bijvoorbeeld aan de Amerikaanse beeldhouwer Richard Serra. Zoals Hephaistos het vuur van de vulkaan nodig had is Richard Serra afhankelijk van de macht van de Staalreus. Zijn werk is een soort van propaganda voor diens macht.
Momenteel werkt de Indiase beeldhouwer Anish Kapoor in collaboratie met ArcelorMittal.
Zie ook ‘Andermans veren’.
Het woord aambeeld.
Allart lakke, 2010.